توضیحات مراحل طلاق برای ایرانیان مقیم خارج از کشور
۱- زن و شوهر ایرانی هر دو مقیم خارج اگر قصد طلاق توافقی داشته باشند بهترین کار این است که هر دو به سفارت، کنسولگری یا دفتر حافظ منافع ایران در خارج از کشور مراجعه کنند – در اکثر مواقع غیر حضوری هم ممکن است – و برای شخصی در ایران مثلا وکیل طلاق وکلای پارسای وکالت در طلاق از طریق پست ارسال کنند تا وکیل از آن طریق و در اسرع وقت رای طلاق توافقی را از دادگاه اخذ و سپس در محضر طلاق ثبت رسمی کندو سپس مدارک (طلاقنامه و شناسنامه های مهر طلاق خورده) را برای زن و شوهر متقاضی ارسال کند. البته روش دیگری در این مورد وجود دارد و آن این که مستندا به ماده ۱۵ قانون حمایت خانواده زوجین از کنسولگری ایران نشانی و مشخصات مراکز یا اشخاص صلاحیت دار برای اجرای صیغه طلاق را اخذ کنند و پس از مراجعه و اخذ گواهی اجرای صیغه طلاق مجددا با درخواست کتبی ثبت طلاق به کنسولگری ایران بدهند. تجربه وکیل خانواده گروه وکلای پارسای پس از سال ها انجام طلاق در ایران برای هموطنان خارج از کشور بهترین حالت آن است که وکالت در طلاق برای وکیل با یکی از نزدیکان یا اقوام خود در ایران ارسال کنند.
۲- زن مقیم خارج است و زوج خواه مقیم خارج یا ایران با طلاق موافق نیست: در این حالت زوجه می تواند با ارسال وکالت در طلاق برای شخصی در ایران مثلا گروه وکلای پارسای و با ارائه دلیل طلاق مثل یکی از موارد دوازده گانه شروط ضمن عقد یا عسر و حرج از دادگاه خانواده تقاضای طلاق یکطرفه از جانب زوجه کند یا زن می تواند در کشور محل اقامت تقاضای طلاق کند ولی باید این را بداند که رای دادگاه خارجی فقط در صورتی در ایران معتبر است و تنفیذ می شود که قوانین ایران رعایت شده باشد.
در غیر این صورت با داشتن رای دادگاه خارجی که قوانین طلاق ایران رعایت نشده است بایستی از اول دادخواست طلاق از جانب زوجه در ایران ثبت شود ولی داشتن رای دادگاه خارجی تنفیذ نشده برای اخذ طلاق در دادگاه های ایران بسیار بسیار موثر است.
۳- شوهر مقیم خارج از کشور است و زوجه خواه مقیم ایران یا خارج از کشور موافق طلاق نیست: با توجه به این که بر طبق قانون ما برای طلاق برای ایرانیان مقیم خارج مسلمان حق طلاق با مرد است .
زوج می تواند با ارسال وکالت طلاق از کشور محل اقامت برای یکی از آشنایان یا وکلای گروه ما دادخواست طلاق از طرف مرد را ثبت نماید یا اگر زوجه مقیم خارج از کشور است به دادگاه محل اقامت خود مراجعه نماید و رای طلاق به درخواست خود را اخذ نماید و سپس طلاق را با دادن دادخواست تنفیذ طلاق، تنفیذ نماید. توجه داشته باشید که ماده ۱۵ قانون حمایت خانواده اجازه داده زوج مقیم خارج با شرایطی درخواست طلاق به سفارت ایران دهد ولی در عمل این درخواست یکطرفه با مشکلاتی رو به رو است. بهترین کار ارسال وکالت طلاق به شخصی در ایران از اقوام، آشنایان یا وکلای گروه پارسای می باشد.
ثبت طلاق در خارج کشور
حالا فرض را بر این بگیرید که زن و شوهری در خارج از کشور تقاضای طلاق دادهاند و بعد از مشخص شدن صلاحیت دادگاه محل اقامتشان حکم نیز پذیرفته شده است؛ حال آنها باید این طلاق را در ایران نیز ثبت کنند. در این باره باید بدانید که سردفتران که متصدی ثبت طلاق در دفاتر رسمی کشور هستند و همچنین دفاتر کنسولی خارج از کشور، نمیتوانند طلاق صادرشده در محاکم خارج از کشور را ثبت کنند. در صورتی حق ثبت این امر را دارند که حکم طلاق صادره از محاکم خارج از کشور، در دادگاههای صالحه ایران که همان دادگاههای خانواده است، تنفیذ شده باشد یعنی فرد بعد از درخواست طلاق و تعیین شدن رای آن در دادگاه کشوری که مقیم است باید آن را به تایید دادگاههای ایران برساند تا نافذ شود.
البته در این میان یکی از مواردی که اهمیت زیادی دارد این است که چه کسی خواهان طلاق است. همانطوری که گفته شده دادگاههای ایران طلاق توافقی را راحتتر میپذیرند و بعد از آن اگر خواهان مرد باشداما وقتی زن متقاضی طلاق در دادگاههای خارج بوده و حکم طلاق خارج از کشور صادر شود، دست و دل دادگاههای ایران میلرزد و زن در مواردی که شوهر یادآور میشود به طلاق رضایت نداده است، مدرک طلاق خارجیدر حد یک مدرک و دلیل بر نارضایتی از ادامه زناشویی میپذیرند، نه بیشتر. در این فرض، تنفیذ به سهولت میسر نمیشود.
احترام به ادیان رسمی
طبق اصول ۱۲ و ۱۳ قانون اساسی، دین رسمیایران، اسلام و مذهب جعفری اثنیعشری است و البته مذاهب دیگر اسلامی شامل حنفی، شافعی، مالکی، حنبلی و زیدی دارای احترام کامل هستند و پیروان این مذاهب در انجام مراسم مذهبی، طبق فقه خودشان آزادند و در تعلیم و تربیت دینی و احوال شخصیه (ازدواج، طلاق، ارث و وصیت) و دعاوی مربوط به آن در دادگاهها رسمیت دارند و در هر منطقهای که پیروان هر یک از این مذاهب اکثریت داشته باشند، مقررات محلی در حدود اختیارات شوراها بر طبق آن مذهب خواهد بود.
از سوی دیگر ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی تنها اقلیتهای دینی شناخته میشوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی بر طبق آیین خود عمل میکنند. درباره مراسم طلاق این افراد نیز باید بدانید که اگر مقیم خارج باشند و در مذاهبشان تشریفات خاصی در طلاق وجود نداشته باشد (اقلیت مذهبی یا دینی نباشند) و حقوق کشور محل اقامت با حقوق مذهبی آنها در تعارض باشد دین حاکم در ایران قابلیت شناسایی و اجرا را دارد. همچنین بر اساس ماده ۱۴ قانون جدید حمایت خانواده، صلاحیت محاکم و نحوه رسیدگی به دعاوی خانوادگی ایرانیان مقیم خارج از کشور با توجه به شرایط و محل اقامت زوجین، متفاوت است.
اگر قوانین رعایت نشود!
اگر در باره زوجین مقیم خارج از کشور به سبب انجام ندادن تشریفات طلاق، حکم طلاق دادگاه خارجی در ایران مورد شناسایی و اجرا قرار نگرفت، توافقهای مالی یا غیرمالی مربوط و وابسته به موضوع طلاق نیز ملغی میشود؛ علت این امر این است که معمولاً این توافقها همراه انحلال نکاح، یک واحد و کل غیرقابل تجزیه را تشکیل میدهند که بخش اساسی و زیربنایی موضوع طلاق است و با روبهرو شدن آن با موانع حقوقی، توافقهای روبنایی و جنبی (شامل مالی و غیرمالی) فاقد اثر حقوقی میشود.
محدودیتهای قبل از طلاق
به عنوان نکته پایانی باید این مورد را نیز بدانید تا زمانی که طلاق خارجی در دادگاههای ایران تنفیذ نشده و صیغه شرعی طلاق جاری نشده باشد، زن محدودیتهایی دارد. به عبارتی از نگاه قوانین ایران، زن همچنان در نکاح شوهر میماند تا طلاق نیز در دادگاههای کشور پذیرفته شود. وی اگر به ایران بازگردد، شوهر میتواند او را ممنوعالخروج کند.
البته زن هم میتواند اگر در محاکم خارجی، مهریه خود را به صورت رسمی نبخشیده است، آن را در ایران مطالبه کند. شوهر میتواند به استناد عدم تمکین زن، همسر دیگری با اجازه دادگاههای ایران به عقد نکاح خود در آورد، اما اگر زن به اعتبار طلاق خارجی در خارج با مرد دیگری ازدواج کند، بر پایه قوانین ایران، مجرم شناخته میشود و اقدام او چند شوهری شناخته و در حکم زناست و مجازات آن سنگین است.